Gweithredu Dros Blant yn lansio gwasanaeth trafod …
Action for Children has launched its Parent Talk online parenting advice service in Wales with access to Welsh speaking staff for 1:1 advice and support.
Mae grŵp o brif elusennau plant Cymru’n galw ar i bob plaid wleidyddol roi anghenion babis a phlant lleiaf ynghanol eu polisïau ar gyfer y Senedd nesaf. Daw’r galwadau mewn ymateb i gorff cynyddol o dystiolaeth sy’n dangos gymaint o effaith niweidiol mae’r cyfnod clo yn ei gael ar fabis a phlant bach. Dangosodd ymchwil diweddar fod mwy o ofid ymysg rhieni newydd am eu hiechyd meddwl, gan gynnwys cynnydd mewn gorbryder a lleihad yn y gallu i ymdopi – ac mai teuluoedd sydd eisoes dan anfantais sydd wedi’u heffeithio waethaf. Yn ogystal, mae ymchwil yn cyfeirio at ‘niwed cudd’ sy’n effeithio ar blant rhwng 0-2 oed yn arbennig, gan gynnwys llai o gyfle i ddefnyddio gwasanaethau, peryglon iechyd a datblygiad sy’n gysylltiedig â threulio mwy o amser dan do a chyfyngu ar ymwneud cymdeithasol, a chynnydd yn y tebygolrwydd o fod yn agored i brofiadau trawmatig ac amddifadedd materol.
Daw’r alwad gan y Grŵp Gweithredu Blynyddoedd Cynnar, a gynullwyd gan Plant yng Nghymru ac sy’n cynnwys BookTrust Cymru, Blynyddoedd Cynnar Cymru, Home Start Cymru, Mudiad Meithrin, NSPCC Cymru/Wales, Chwarae Cymru, PACEY Cymru ac Achub y Plant. Yn ôl Anna Westall, Swyddog Polisi gyda Plant yng Nghymru: “Rydyn ni wedi gwybod ers cryn amser mor bwysig yw’r 1,000 o ddyddiau cyntaf ar gyfer gweddill bywyd rhywun. Mae’r cyfnod hwn yn cael effaith hirdymor ar ddatblygiad deallusol, emosiynol a chymdeithasol plant, gan effeithio canlyniadau addysgol, perthynas a chyfle yn y dyfodol ac iechyd corfforol a meddyliol mwy hirdymor. Wrth gwrs, mae profiadau cyfoethog a chadarnhaol hefyd yn creu manteision ar unwaith i blant, yn enwedig i’w llesiant. Rhoddwyd llawer o sylw i brofiadau plant oedran ysgol yn ystod Covid. Ond allwn ni ddim â fforddio i esgeuluso anghenion ein plant lleiaf os ydyn ni’n mynd i osgoi ymestyn faint o amser fydd hi’n ei gymryd i ni ddelio ag effaith y pandemig.” Mae’r alwad yn gofyn ar i bleidiau gwleidyddol ymrwymo i roi anghenion babis wrth wraidd y broses o wneud penderfyniadau, ac i gefnogi hyn gyda chyllid, mwy o gydlyniant ar draws gwasanaethau a throsolwg ar lefel Cabinet. Mae’r grŵp hefyd yn galw am roi mwy o gymorth i bobl sy’n gofalu am blant ac sy’n gweithio gyda nhw, boed fel rhieni a gofalwyr neu ymarferwyr blynyddoedd cynnar a gweithwyr proffesiynol eraill, yn ogystal â chynyddu ymwybyddiaeth gyhoeddus ehangach o’r hyn sy’n gwneud y 1,000 diwrnod cyntaf mor bwysig.
Meddai Dr Sarah Witcombe-Hayes, Uwch Ymchwilydd Polisi yn NSPCC Cymru/Wales: ‘Mae babis gafodd eu geni yn ystod y pandemig wedi bod yn ddibynnol ar ofal oddi wrth rieni sy’n fwy tebygol o fod yn profi mwy o straen, bod yn gymdeithasol ynysig a phroblemau iechyd meddwl. Ond mae llawer o rieni newydd nad ydyn nhw’n derbyn y gefnogaeth sydd ei angen arnynt ar gyfer eu hiechyd meddwl am fod bylchau yn y gwasanaethau hanfodol hyn yng Nghymru. Mae angen gweithredu ar frys i helpu teuluoedd i adfer drwy sicrhau fod cefnogaeth iechyd meddwl ôl-enedigol ar gael i bob teulu waeth ble maen nhw’n byw. Heb hyn, mae gwir ofid y bydd y pandemig yn cael effaith niweidiol ar iechyd meddwl a llesiant rhieni a babis sy’n ddifrifol ac yn mynd i bara am amser maith.’
Mae’r grŵp hefyd yn pwysleisio pwysigrwydd buddsoddi mewn cefnogi plant yn y cartref, yn ogystal ag mewn ysgolion a lleoliadau, ac i ddysgu oddi wrth brofiadau Covid – rhai cadarnhaol a negyddol. Dywedodd Bethan Webber, Prif Weithredwr Home Start Cymru: ‘Yn hollol gywir, bu llawer o sylw ar gael plant yn ôl i’r ysgol. Er mor bwysig yw hyn, rhaid i ni beidio ag anghofio am y rôl hanfodol mae amgylchedd y cartref yn ei chwarae mewn ffurfio datblygiad cynharaf plentyn. Ac er bod yr un mis ar ddeg diwethaf wedi bod yn heriol i nifer, rhaid i ni beidio ag anghofio fod rhai teuluoedd wedi cael profiadau bendithiol o fod gyda’i gilydd yn ystod y cyfnod clo. Mae angen i ni ddysgu oddi wrth yr holl brofiadau hyn os ydyn ni’n mynd i ddod o hyd i atebion creadigol i’n helpu i fyw dyfodol gwell ar gyfer y genhedlaeth nesaf.’
Gwelwch gopi o’r Maniffesto ar gyfer Etholiadau’r Senedd 2021: Grŵp Gweithredu’r Blynyddoedd Cynnar yma: Early Years Action Group Manifesto 2021 Welsh
Mae dwy astudiaeth achos go iawn wedi eu paratoi i gefnogi’r negeseuon a godwyd yn y Maniffesto. Ewch atynt yma:
Ymchwil a ddyfynnir
Babies in Lockdown, Best Beginnings, Home Start, Parent-Infant Foundation, Awst 2020 https://babiesinlockdown.files.wordpress.com/2020/08/babies-in-lockdown-main-report-final-version-1.pdf
Working for Babies, First 1001 Days Foundation, Ionawr 21
Action for Children has launched its Parent Talk online parenting advice service in Wales with access to Welsh speaking staff for 1:1 advice and support.